Toespraak van Zijne Majesteit de Koning der Belgenter gelegenheid van het staatsbezoek vanZijne Majesteit de Koning der Nederlanden,Kasteel van Laken

Majesteiten,
Beste Willem-Alexander, lieve Máxima,

In deze turbulente tijden waar op internationaal vlak de kaarten stevig door elkaar worden geschud, is het hartverwarmend om onze dierbare buren en vrienden te gast te hebben.

Mathilde en ik kijken ernaar uit om u en uw delegatie tijdens uw bezoek nieuwe facetten van ons land te laten ontdekken. U te laten proeven van de vitaliteit en innovatiekracht die zowel in Vlaanderen als in Brussel en Wallonië te vinden zijn.

Majesteiten,
Koninklijke Hoogheden,
Dames en Heren,

Ons beider landen ontstonden in hetzelfde mengvat van de geschiedenis. Voordat onze huidige landsgrenzen werden vastgelegd, is de Europese landkaart geregeld hertekend. Wijzigingen van landsgrenzen kwamen er in het beste geval door allianties, huwelijken of erfenissen, maar helaas vaker als gevolg van oorlogen en conflicten, en gingen dus gepaard met veel ellende. En dat laatste klinkt vandaag weer bijzonder actueel…

De geschiedenis van uw land dwingt tot groot respect. Nederland heeft eeuwenlang letterlijk “contre vents et marées” moeten vechten voor zijn overleven. Na de zware ontberingen tijdens decennialange oorlogen zette uw jonge natie in op handel. En dat heeft gezorgd voor meer welvaart. Ze slaagde erin het zwaartepunt van de wereldhandel naar Amsterdam te brengen, de scheepvaart in Europa te beheersen en vervolgens op de wereldzeeën de concurrentie aan te gaan met de Europese grootmachten. De aandelenmarkten zoals we die nu kennen, en die het goede of slechte weer maken van de wereldeconomie, vinden daar hun oorsprong, in uw land.

Jullie zijn een volk van zeevaarders en kooplieden – maar ook van knokkers. Nederlanders hebben een winnaarsmentaliteit. Niet voor niets bokst u op zovele domeinen boven uw gewicht, zoals dat heet, en zelfs boven dat van veel grotere landen, maar toch succesvol.

Vandaag heeft Nederland één van de meest open, geavanceerde en innovatieve economieën ter wereld. Het staat in vele sectoren zelfs aan de absolute wereldtop.

Maar ook in de sport scoort Nederland bijzonder sterk. De medailleoogst bij grote competities is stelselmatig indrukwekkend.
Jullie kunnen terecht en met trots zingen: “Onze daden benne groot”.

Majesteiten,
Koninklijke Hoogheden,
Dames en Heren,

Als buurlanden schreven we samen honderden boeiende pagina’s van de wereldgeschiedenis - zowel cultureel, economisch als maatschappelijk.

De voorbeelden zijn legio van kunstenaars, wetenschappers en ook ondernemers die vanuit ons land naar Nederland en omgekeerd van Noord naar Zuid zijn getrokken om er hun talent tot bloei te laten komen.

Een mooie illustratie daarvan zien we in de tentoonstelling “Ode aan Antwerpen. Het Geheim van de Hollandse Meesters”, die u vorige maand opende in het Utrechtse Museum Catharijneconvent.

Maar de geschiedenis heeft ons soms ook uit elkaar gedreven, vaak als de speelbal van grote buren. Zo kwamen onze landen tot hun huidige, eigen identiteit en een eigen kijk op de wereld.

Maar dankzij de Europese Unie, aan de wieg waarvan onze beide landen stonden, beslissen we nu samen mee over onze gemeenschappelijke toekomst. En als stichtende leden van de NAVO staan we nu ook zij aan zij in het Oekraïens conflict, die gruwelijke oorlog op ons continent.

Vandaag is de lijst van concrete projecten van Belgisch-Nederlandse samenwerking lang.

Met onze geïntegreerde Marines, gezamenlijke aankopen en alternerende bewaking van het luchtruim boven onze beide landen zijn we pioniers in Defensiesamenwerking.

Onze North Sea Port is een unieke grensoverschrijdende, binationale haven te midden van de belangrijkste havenconcentratie van Europa.

En de culturele en academische uitwisselingen tussen onze beide landen zijn bijzonder intens.

Met de tijd neemt de vervlechting tussen onze twee landen voortdurend toe.

Majesteiten,
Koninklijke Hoogheden,
Dames en Heren,

Om even terug te komen op onze eigen, verschillende identiteiten…

Soms is die gewoon zichtbaar.

Om maar iets te noemen… Op een Nederlandse werf ziet men eerst de ramen verschijnen, waarna de muren errond worden gebouwd. In België worden eerst de muren opgetrokken, waarna de ramen worden ingepast. Het lijkt wel alsof Nederlanders, met hun traditie van zeevaarders die de wereld verkenden in houten schepen, meteen de wereld willen zien, terwijl Belgen, die spreekwoordelijk “met een baksteen in de maag geboren worden”, elk hun eigen paleis met vooral stevige muren willen bouwen.

Jullie Nederlanders zijn inderdaad zeer open. Jullie kunnen zeer direct zijn, recht voor de raap. Zowel in de relaties tussen landen, als tussen mensen of bij het zakendoen heeft dat zeker zijn waarde: elkeen weet waar hij staat.

Wij, Belgen, pakken het veelal anders aan. Wij vermijden het conflict liever, willen iedereen mee hebben. Daarom blijven sommige zaken onbesproken of laten we ze in het midden.

Het voordeel van die aanpak is dat beide partijen zo uiteindelijk een stuk gelijk kunnen krijgen, een stuk van hun gelijk, een stuk van hun ‘waarheid’.

Wij noemen dat dan compromissen. Dat zijn ze inderdaad. Met het risico dat men zichzelf tekortdoet.

U kunt het ook zo bekijken: waar jullie, Nederlanders, eerder strategisch zijn, waardoor jullie een grotere openheid naar verre horizonten ontwikkeld hebben, zijn wij eerder tactisch. Wij hebben misschien meer aandacht voor eenieders gevoeligheden omdat wij voortdurend te maken hebben met onze verscheidenheid.

Het lijkt mij dat de twee methodes zeer nuttig zijn, zelfs complementair.

En dat we veel van elkaar kunnen leren.

Majesteiten,
Koninklijke Hoogheden,
Dames en heren,

Ik nodig u uit om met mij het glas te heffen.

Op de Koning en Koningin van Nederland.

Op de warme vriendschap van onze Koninkrijken!

Sire,

Wat een groot plezier om te gast te zijn bij u en Koningin Mathilde. Dank u wel voor de hartverwarmende woorden die u zojuist sprak.

Quel bonheur d’être de retour à Bruxelles!

Het doet mijn vrouw en mij goed om u beiden in uitstekende conditie te zien.
Na uw wingsurf-avontuur in april heeft u uw bewegelijkheid gelukkig weer helemaal terug. Een voorbeeld van vorstelijke veerkracht.

Voor ons beiden is dit een jubileumjaar. Tien jaar Koningschap: dat is natuurlijk nog helemaal niet lang. Maar het is toch lang genoeg om te beseffen hoe onvoorspelbaar de wereld is.

Wie had in 2013 kunnen vermoeden dat een pandemie onze samenleving langdurig lam zou leggen? En dat de oorlog zou terugkeren in Europa?
Te midden van al die woelingen is het essentieel dat we onze vrienden koesteren. Want zij geven ons houvast en kracht. Ze vullen ons aan op die punten waar we wat extra steun broodnodig hebben. Vriendschap verstérkt.

Voor Nederland is de vriendschap met België een anker in een wereld vol onzekerheden. En u beiden levert daaraan een heel belangrijke, persoonlijke bijdrage. Dank u wel!

Vorige maand opende ik in Utrecht een tentoonstelling getiteld ‘Ode aan Antwerpen’, met werken uit de Phoebus Foundation. Het is een expositie die de soms wat al te zelfverzekerde Nederlanders een spiegel voorhoudt. Want die bloei van de noordelijke Nederlanden in de zeventiende eeuw, waar kwam die eigenlijk vandaan?

Het antwoord noopt tot bescheidenheid.
Het waren kennis, kunde en kapitaal uit de zuidelijke Nederlanden die het noorden vleugels gaven.
Inderdaad: K3. Toen óók al...
En achteraf gezien heeft u daar in deze contreien niet veel waardering voor ontvangen. Want wat deden de Nederlanders na de Val van Antwerpen? Ze blokkeerden de Schelde! Enerzijds misschien een vernuftige militaire maatregel, maar anderzijds ook stank voor dank.

Feit is dat we van oudsher nauw verwant en verweven zijn. Nijverheid, wetenschappelijke nieuwsgierigheid en zorg voor de kwetsbaren zitten in ons DNA.
In onze noordwesthoek van Europa kreeg de stedelijke cultuur van mondige burgers, kooplieden en vrijdenkers al heel vroeg de overhand. In de onlangs gepresenteerde Canon van Vlaanderen zien we tussen het Ros Beiaard, Dulle Griet en Jacques Brel óók Erasmus opduiken.

Plus tard, vous nous avez aussi montré le chemin en matière d’industrie. La Wallonie a été la turbine dont l’énergie a aussi alimenté les Pays-Bas ! [Later wees u ons ook in industrieel opzicht de weg. Wallonië was de krachtcentrale die ook Nederland op stoom hielp brengen!]
Volgend jaar vieren we tachtig jaar Benelux, door velen gezien als de kiemcel van de Europese Unie. We zijn in die jaren op een heel organische manier nog verder naar elkaar toegegroeid.

Onze krijgsmachten behoren tot de meest geïntegreerde ter wereld. We bewaken samen ons luchtruim van Arlon tot Ameland.
We bestieren samen een grensoverschrijdend havengebied: Gent-Terneuzen-Vlissingen.

We delen ambassades en voeren samen handelsmissies uit. We hebben een Taalunie. En vooruit... We delen een wereldkampioen Formule 1, wiens wieg tenslotte in Hasselt stond.

Het voelt goed om met België op te trekken bij de verdediging van alles wat ons dierbaar is. Vrijheid. Gelijkwaardigheid. Democratie. De rechtsstaat. Een gezond leefmilieu. Ontwikkelingskansen voor iedereen.
Het zijn basisbehoeften voor ons. Hierin vinden wij elkaar moeiteloos.

We vormen samen één deltagebied van Schelde, Maas en Rijn. We staan samen voor de opdracht om onze energievoorziening op duurzame leest te schoeien en de stikstofuitstoot te verminderen. Nergens in Europa speelt dat zo sterk als juist binnen onze grenzen. En we slaan de handen ineen bij de aanpak van specifieke opgaven, zoals drugscriminaliteit via de havens van Rotterdam en Antwerpen.

Zóveel overeenkomsten. Zóveel raakvlakken.

En toch - om eerlijk te zijn – is het fijn dat we niet in álle opzichten gelijk zijn. We denken elkaar van haver tot gort te kennen, maar dat is natuurlijk een illusie.

Een beetje zoals René Magritte met zijn beroemde schilderij waarop hij een pijp heeft afgebeeld.
En daaronder dan in sierlijke letters de tekst: ‘Ceci n’est pas une pipe’.

De onderlinge verschillen prikkelen ons om beter te kijken en beter te luisteren. En eventuele vooroordelen tegen het licht te houden.
Want zeg nou zelf: de Hollandse lunch met een broodje kaas en een glas karnemelk heeft toch werkelijk ook zijn voordelen! Al was het maar uit oogpunt van time management.
En de Belgische staatsinrichting is in Nederlandse ogen best complex, maar draagt misschien wél bij aan uw befaamde balanceerkunst en improvisatievermogen. Niet te onderschatten kwaliteiten!
Laten we onze verschillen dus respecteren en omarmen.

Tijdens ons bezoek hopen we nóg meer te weten te komen over de bijzondere competenties van uw Koninkrijk en zijn gewesten. Competenties waar wij graag bij aansluiten!

Ik denk bijvoorbeeld aan ons bezoek morgen aan het geavanceerde BioPark in Charleroi. Aan het Aerospacelab in Waals Brabant, een voorbeeld van uw vooraanstaande positie op het gebied van satellietdata. En aan IMEC in Leuven, waar de Nederlandse chipindustrie zo fantastisch mee samenwerkt.

Nous sommes aussi heureux de renforcer les liens culturels avec la Région wallonne, en faisant un passage rapide au festival Canaux, Pays-Bas et Pays-Noir. [Fijn ook om de culturele banden met het Waalse Gewest verder aan te halen. We maken een heel klein stukje mee van het festival ‘Canaux, Pays Bas et Pays-Noir’.]

Over cultuur gesproken: morgen hebben we voor u hier in Brussel een concert van Amsterdam Sinfonietta gepland. Een strijkorkest... Want ja, een ópera, dat vonden we in Brussel toch net iets te tricky...
Sire, ons gevoel bij het vervolg van dit staatsbezoek kan ik in de drie officiële talen van uw Koninkrijk als volgt samenvatten:

Nous nous réjouissons énormément.
Wir freuen uns darauf.
We hebben er goesting in!

Mag ik U vragen het glas met mij te heffen.

Op de Koning en Koningin der Belgen.
En op de warme vriendschap tussen het Koninkrijk België en het Koninkrijk der Nederlanden!